Te quiero más que a la salvación de mi alma

Te quiero más que a la salvación de mi alma
Catalina en Abismos de pasión de Luis Buñuel

O AFUNDIMENTO DO DORIA


O AFUNDIMENTO DO DORIA
Nós, os mariñeiros, sempre saímos coa Virxe para celebrarlle a Misa no mar. Fíxose desde fai moitos anos, recórdoo xa de cando eu era moi pequeno, de cativo, co meu pai; así foi sempre, excepto unha tempada que se deixou de levar a imaxe ao mar por culpa dun accidente. Foi fai moito tempo, ti terías cinco ou seis anos.
Ese 16 de xullo, a festa do Carmen, tivemos un día precioso de verán, co mar como un prato, e menos mal. A barca da Virxe mecíase arrimada ao murallón, agardando. Víala xa de lonxe, desde os almacéns, moi engalanada, chea de acios de flores, globos de papel de seda, bandeiras de cores –verdes, roxas e amarelas- colocadas dende babor a estribor, coroas de rosas na amura e guirnaldas de mirto indo da proa á popa, ata catleyas había. A figura da nosa Señora puxérona enriba dunha tarima, cun friso de margaridas amarelas, columnas de calas de San Xosé nas catro esquinas e mais un círculo de pasionarias e xasmíns ao redor da estatua.
Facía moito sol, estaba todo cheo dunha luz especial, un domo de festa e marabilla. A cuberta branca do Doria resplandecía e o seu reflexo brillaba na auga con todas as cores da celebración. A Virxe miraba para nós con ese sorriso seu de bondade protectora, o neno Xesús bendicíanos coa bóla do mundo na man e co seu dediño sinalando ás alturas. Todos mirabámolos con devoción, e ao redor estaban, moi circunspectas, as forzas vivas: o señor alcalde cos concelleiros, a garda civil, os de sindicatos e a sección feminina, o párroco e outros curas máis, e tamén unha chea de monxiñas do asilo co par de vellos que levan de mostra. Todos apretados, xusto detrás da cabina de mando do vello Lameiro, o armador do buque.
Toda a familia estaba na lancha de papá, pero eu quixen ir aparte, no barco coa Virxe. Mamá controlábame moito e eu sempre aproveitaba calquera ocasión para escapar dela: tiña case trinta anos e aínda me trataba coma se fose unha rapariga. E esa foi a razón pola que estiven a piques de afogar, se non chega a ser polo meu irmán Suso quedo morta no fondo da ría.
Naqueles tempos a misa facíase sempre pola mañá, á unha ou así. Non como agora, que é ao mediodía ou pola tarde segundo manden as mareas. Naqueles anos podían entrar e saír do peirao barcos de gran calado, cruceiros como quen di. Despois, ao cambiarlle a canle ao río e ademais deixar de recoller area as gabarras, o porto foi cambiando, a barra subiu, queda pouco calado e agora case non hai fondo para as embarcacións. Ata algúns días ao chegar da marea de madrugada, teñen que atracar na Pena do Soldado, lonxe de terra, e volver cos caiucos.

Sempre se escollía o barco máis grande, o Doria, a tarrafa que podía levar máis carga. Ese día estaba cheo a rebordar, porque toda a xente do pobo que non tiña bote montábase coa Virxe, e ademais, moitos outros, como as túas irmás maiores, preferían saír no Doria, dizque para oír misa máis preto da Virxe, pero era para perder de vista á túa nai.
Nós estabamos detrás, no noso caiuco, co teu irmán Suso ao temón, a túa nai e os pequenos, dispostos a pornos a navegar en canto o barco da nosa Señora saíse ao terminar a cerimonia, e as bombas de palenque enchesen o azul do ceo con manchas brancas moi difuminadas e idas. Arracimados no noso barquiño, con toda a pouca forza do noso motor, preparados para ir acompañando á Virxe ata a boca da ría no seu rito anual de honrar as augas. Ao chegar a Redes, na boca da ría, atopabámonos coa procesión que de alí saíra, os curas de ambalas dúas parroquias tiraban ao mar os ramos e todos os pequenos barcos, os de aquí e os da banda á ponte, faciamos o mesmo. O mar enchíase de flores como nun cadro prerrafaelista, ese naufraxio floral supuña a indicación de que xa se podía un bañar no mar; bendicir as augas, dicíase.
Tampouco é que no pobo fósemos moi afeccionados a nadar, nin sequera os mariñeiros sabiamos, aínda hoxe é o día que moitos non aprendemos a nadar na vida, e por iso mórrense tantos nos naufraxios, pois maila que un barco naufrague á beira da costa, máis da metade da tripulación non nadou na vida e non poden chegar a terra por moi preto que estea. Quen nada de marabilla é o teu irmán, deslízase pola auga coma un golfiño. Ben, pois o barco da Virxe estaba a rebordar, con xente que subía e subía para estar máis cerca do pequeno altar que montara o coadjutor con caixas do peixe, unha casulla e redes verdes noviñas. O patrón intentou que non entrara ninguén máis, pero non lle fixeron caso e seguían saltando desde o peirao á cuberta. Nós estabamos detrás, xusto pegados ás escaleiras do murallón, e todo o porto estaba cheo de barcos: ao redor da Virxe, polas ramplas, ancorados nas Croas, entre os arcos da ponte de pedra e cabe as cepas do de ferro. Todo o pobo enteiro, e tamén moita xente de fóra, os convidados ás festas, esperando que rematara a misa para poder saír ao mar.
A imaxe traíana catro mariñeiros de branco, cunha cinta vermella, boina e unha especie de bastón como de capitáns antigos. Detrás, o párroco cos seis curas das aldeas rodeados de monaguillos, e enseguida unhas vellas beatas, de negro, a miña nai a primeira. Sempre de negro, de loito por algún parente; toda a vida recordo a mamá vestida de roupa escura ou como moito con algo malva ou branco. Ela non é que fose moi relixiosa, pero eu creo que lle gustaba a actividade da igrexa e disfrazarse, que andou co hábito do narazeno anos.
Meteron á Virxe no Doria e celebraron misa. Unha cousa rápida pero moi bonita, con cancións mariñeiras ao principio e moitas bombas e ristras de petardos ao final. Despois saímos cara a Redes, o barco da Señora ía diante, marcando o paso, e detrás todos os botes do pobo cheos cheos de xente.
Ao finalizar o oficio, item missa est, dixo o cura, con aquel magno poder valleinclanesco das divinas palabras, o Doria enfilou cara á praia, para dirixirse mar dentro; pero nada máis saír, o patrón deuse conta de que o barco non avanzaba ben, a máquina non conseguía potencia dabondo para mover todo aquel arsenal. Por efecto da forza do motor e do peso de tanta xente como había, e mal repartida aínda por riba, pois a maioría ía sentada atrás, o barco comezou a afundirse pola popa. As ondas saltaban na borda e comezaban a invadir a ponte, e aínda que os mariñeiros intentaban achicar, non daban feito, e o barco íase enchendo de auga. A pasaxe púxose toda na proa e o barco nivelouse un pouco. Pero o perigo aínda continuaba, a xente moi asustada, os pequenos berrando e as nais chorando.
Todos os botes que estabamos cerca puxémonos ao redor do Doria e empezamos a desaloxar á xente. O patrón do barco cambiou o rumbo, achegándoo a terra e conseguiu que case se varase no areal. Do impacto houbo xente que caeu no auga; pero aos máis pequenos recollémolos, os máis grandes facían pé e algúns ata sabían nadar pois entre a mocidade xa estaba aparecendo algunha afección á natación, sobre todo por mergullar. Eu vía que a túa irmá continuaba alí, en cuberta, agarrada ao aparello, morta de medo, pois non podía facer nada por non saber nadar.
Chegando á praia eu empecei a notar cousas raras, como que o barco non daba avanzado e o motor soltaba chasquidos, e non o ruído rítmico co que navega sempre. A popa empezou a encaixarse na auga e parecíanos que se ía a afundir, todo o mundo púxose a berrar e moverse. Era peor, pois co trafego o patrón non podía gobernar a nave. Aínda así o fixo ben e achegouse ao areal, deixou que encallase o barco e parecía aquilo arranxado. A xente acougouse, os botes pequenos arrimáronse á tarrafa e algúns puideron saltar desde dentro ás cubertas e outros tirarse ao mar.
Eu quedeime petrificada, sen saber que facer, agarrada á chea de redes que tiña diante. Cando xa quedabamos pouca xente unha onda levou o barco mar dentro e o Doria afundiuse de lado. Todos caemos ao auga menos os que seguiron agarrados á cuberta escorada do Doria, o cura e os garda civís. Eu vinme de súpeto no medio do mar, como atada ás redes coas que me fora agarrando e sen poder nadar. Intentaba flotar pero as ondas tragábanme, morta de medo non sabía como reaccionar, e tampouco conseguía desfacerme da lea de cordas que me amarraba.

Todo eran berros e pánico. As nais salvaban aos seus fillos e os maridos agarraban ás súas esposas. Cando xa estaba case todo o barco desaloxado, e como a manobra fíxose polo lado dereito, que quedaba máis preto de terra, o barco desequilibrouse, volveu flotar, soltándose da area, meteuse cara ao mar empuxado pola resaca e empezou a afundirse por babor. Menos mal que entón xa só quedaba xente maior, que tiveron sangue frío e non perderon a calma. Agarráronse como lapas ao casco do barco, aos saíntes da ponte e aos paus; todo o tranquilos que puideron, alí esperaron a que os fósemos recollendo. Lasa quedou pegada ao barco, atada á chea de redes que enseguida se afundiría. Morta de medo, nin miraba para nada nin facía ningún xesto, afundía a cabeza nas cordas coma se escondéndose fose atopar protección.
Entón o teu irmán tirouse ao mar. Estabamos algo lonxe, como a douscentos metros, se cadra máis, porque o Doria afastábase moi rápido, pero nun momentiño Suso estaba á beira da túa irmá. Soltouna das redes que case a envolvían xa por completo, púxose debaixo dela e empezou a nadar cara atrás, de costas. Lasa sempre foi gordiña, pero o teu irmán estaba como un roble e nadaba de medo. Era un campión da División Azul e decíanlle o Galán porque chamaba a atención, alto e forte e louro.
Nun momento estaban os dous agarrados ao noso bote e subímolos. Lasa gritaba como unha tola e o teu irmán estaba moi asustado; pero ao momento volveuse a tirar ao auga e foi dos que salvou a máis xente.
Case sen respiración notei que alguén me desataba; entre a auga non podía ver quen era e agarrábame sen saber nada. Moi de cerca vin a cara do meu irmán, que me ceibaba das redes que, cada vez máis, tiraban para o fondo. Suso era un gran nadador, cruzaba desde Zopazos ata a praia mergullando, alto e forte, no mar non había ninguén que lle gañase.
Levoume desmaiada, sen sentido, ata a barca de papá e alí subíronme. Sacáronme a auga de dentro pero non tragara case nada, máis ben o que fixen foi como vomitar. Esperteime e vin como papá choraba do susto, pero me pareceu que mamá miraba para min ata con mala cara. Os pequenos abrazábanse a min, tirados ao redor do meu corpo na parte de atrás do bote.
Enseguida chegamos ao peirao. Eu tumbeime alí, ao sol, recuperando forzas, e entre as cepas da ponte vin de súpeto como subía a Virxe do Carmen do medio do mar. Era como un milagre, coma se A Nosa Señora estivese connosco, vixiando, pendente de que non pasase nada, e que despois percorrese o fondo das augas para comprobar que non había ninguén afogándose. O mar reflectíase nela e a auga facía brillar os seus dourados e o seu manto, todo bordado en prata.
De milagre non morreu ninguén. Ao final salvamos á garda civil e ao cura. O alcalde xa escapara o primeiro, pero o señor párroco quedou pegado á imaxe da nosa Señora, atado á súa base como Ulises fronte ás sereas; mentres que o sarxento e a parella non perderon o sangue frío, conservando o seu aire marcial ata o último momento, non como os da falanxe, que escaparon como ratas, antes que os nenos e as mulleres. Ao final deixouse coller o tozudo do sacerdote, e pasado todo vimos como o barco afundíase debaixo da ponte e logo dun intre subía do fondo do mar a imaxe da Virxe do Carmen. Foi como un cadro surrealista de Lugrís, aos poucos emerxía, coma se regresase dunha viaxe polo fondo do mar. A sua peana facía o efecto dunha balsa, e como a marea estaba subindo, foise achegando, aos poucos, debido ao suave empuxe das ondas, ata a rampla.
Alí desembarcou, toda tranquila, co Neno Xesús nos seus brazos, algunhas algas polos remates da capa e a coroa de raíña dos mares enganchada na articulación do ombreiro. Nós non o sabiamos, pero A Nosa Señora por dentro era un maniquí, e coa auga e o peso da roupa notábase a estrutura de madeira que daba forma á efixie que tanto venerabamos. Máis que unha virxe parecía un deses bonecos articulados que se ven nas consultas dos médicos ou nos estudos dos poucos artistas figurativos que quedan nestes tempos da arte conceptual.
Despois vin como, a modiño, a imaxe achegábase á rampla e desembarcaba nas escaleiras. Parecía cousa de bruxas ou algo así, máxico. Unha ondada súbita levantouna da auga e deixouna de pé no medio do peirao. A xente estaba asombrada, era como un milagre, e como non pasara nada grazas a deus, a alegría era grande.
Todo eran asubíos e sirenazos, o mar encheuse da música dos barcos e o estrondo asustaba bastante. O peirao alagouse de xente, todos moi nerviosos polo que pasara. Os máis serenos animaban aos demais, dicíndolles que non fora nada, e en verdade ao que puido ser foi unha cousa da Virxe que non ocorrese unha traxedia.
O párroco e os curas que o acompañaban empezaron a cantarlle un himno moi bonito, todo o pobo achegouse a bicarlle o manto e fíxose unha misa preciosa, coa banda municipal tocando o Salve Regina, un oficio digno daquel milagre que A Nosa Señora fíxonos no día da Virxe do Carmen.
A xente da procesión cruzou a ponte e foise achegando cara á rampla, e moitos gritaban ¡Milagre¡ ¡Milagre¡. A pesar do nerviosismo e de todo o que pasara, o cura organizou aquilo e nuns minutos todo o pobo estaba cantando o Stabat Mater de Rossini.

No hay comentarios:

WIKIPEDIA

Todo el saber universal a tu alcance en mi enciclopedia mundial: Pinciopedia