Te quiero más que a la salvación de mi alma

Te quiero más que a la salvación de mi alma
Catalina en Abismos de pasión de Luis Buñuel

1979

FRASE DE LA SEMANA

Je est un Autre, y muchos otros. Mire, ilustre consejero secreto, esta conclusión, a la que he llegado en los últimos años, tiene incalculables consecuencias jurídicas y psiquiátricas y bastaría para desquiciar cualquier existencia, incluyendo la de su amable familia, Usted bien sabe, querido consejero secreto, que yo tengo ahora los dos sexos del espíritu: pero el respeto que siempre he guardado por los códigos y la ciencia me obliga a esperar a que el mundo entero se disuelva y que quizá quede sólo yo para generar a la humanidad-Schreber, antes que atentar contra una sola de las frases lapidarias de nuestros textos. Yo sé que una cadena los sostiene a todos, y que ni siquiera el más pequeño de sus eslabones puede ser quebrado sin que el resto se desplome. No puedo, sin embrago, evitar sonreír cuando os veo a vosotros, hombres hechos fugazmente, moveros con la cabeza alta, liberados del peso de la burocracia divina. Vosotros no lo sabéis aún: el dios muerto pesa más que el dios vivo, y más que el otro os devora. Al menos el dios vivo estaba cubierto por su hipocresía y su distracción, pero vosotros tendréis que sentir las garras del dios muerto hasta en las raíces de vuestros nervios, porque ahora más que nunca necesita nutrirse de vosotros, ¡y en comparación con él cualquier rapaz terrestre es dócil¡ ¡No sabréis siquiera quién os desgarra la carne y devasta vuestros pensamientos, porque habéis perdido los Nombres¡”
Memorias de un enfermo de nervios, de Daniel Paul Schreber

TRADUCCIONES DE VILA-MATAS

1/43
Vila-Matas, Enrique: Dada aus dem Koffer: die verkürzte Geschichte der tragbaren Literatur [Alemán] / Orlando Grossegesse / München: Popa [Alemania], 1988. 125 p. Español: Historia abreviada de la literatura portátil
2/43
Vila-Matas, Enrique: Dada aus dem Koffer: die verkürzte Geschichte der tragbaren Literatur [Alemán] / Orlando Grossegesse / Frankfurt am Main: Suhrkamp [Alemania], 1991. 126 p. Español: Historia abreviada de la literatura portátil
3/43
Vila-Matas, Enrique: Abrégé d'histoire de la littérature portative [Francés] / Éric Beaumatin / Paris: C. Bourgois [Francia], 1990. 141 p. Español: Historia abreviada de la literatura portátil
4/43
Vila-Matas, Enrique: Voorbeeldige zelfmoorden [Neerlandés] / Judith Uyterlinde / Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar [Países Bajos], 1992. 173 p. Español: Suicidios ejemplares
5/43
Vila-Matas, Enrique: Une maison pour toujours [Francés] / Éric Beaumatin / Paris: C. Bourgois [Francia], 1993. 158 p. couv. ill. en coul. Español: Una casa para siempre
6/43
Vila-Matas, Enrique: Suicídios exemplares [Portugués] / Miguel Castro Henriques / Lisboa: Assírio & Alvim [Portugal], 1994. 175, (8) p. Español
7/43
Vila-Matas, Enrique: Dada uit de koffer: beknopte geschiedenis van de draagbare literatuur [Neerlandés] / Doortje ter Horst / Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar [Países Bajos], 1995. 124 p. Español
8/43
Vila-Matas, Enrique: Exemplariska självmord [Sueco] / Oscar Hemer / Lund: AEgis [Suecia], 1995. 156, (3) s. Español: Suicidios ejemplares
9/43
Vila-Matas, Enrique: Suicides exemplaires [Francés] / Éric Beaumatin / Paris: C. Bourgois [Francia], 1995. 187 p. couv. ill. en coul. Español
10/43
Vila-Matas, Enrique: Imposture [Francés] / Éric Beaumatin / Paris: C. Bourgois [Francia], 1996. 107 p. couv. ill. Español
11/43
Vila-Matas, Enrique: O casă pentru totdeauna [Rumano] / Mianda Cioba / Bucureşti: Univers [Rumania], 1996. 168 p. Español: Una casa para siempre
12/43
Vila-Matas, Enrique: Enfants sans enfants [Francés] / André Gabastou / Paris: C. Bourgois [Francia], 1999. 324 p. couv. ill. Español: Hijos sin hijos
13/43
Vila-Matas, Enrique: Suicidi esemplari [Italiano] / Lucrezia Panunzio Cipriani / Palermo: Sellerio [Italia], 1994. 186 p. Español: Suicidios ejemplares
14/43
Vila-Matas, Enrique: História abreviada da literatura portátil [Portugués] / José Agostinho Baptista / Lisboa: Assírio & Alvim [Portugal], 1997. 122, (5) p. Español: Historia abreviada de la literatura portátil
15/43
Vila-Matas, Enrique: Kortfattad inledning till den bärbara litteraturen [Sueco] / Miguel Ibáñez / Stockholm: Interculture [Suecia], 1988. 149, 1 p. Español: Historia abreviada de la literatura portátil
16/43
Vila-Matas, Enrique: Étrange façon de vivre [Francés] / André Gabastou / Paris: C. Bourgois [Francia], 2000. 160 p. couv. ill. en coul. Español: Extraña forma de vida
17/43
Vila-Matas, Enrique: Loin de Veracruz [Francés] / Denise Laroutis / Paris: C. Bourgois [Francia], 2000. 273 p. couv. ill. Español: Lejos de Veracruz
18/43
Vila-Matas, Enrique: Bartleby & Co. : Roman [Alemán] / Petra Strien / Zürich: Nagel und Kimche [Suiza], 2001. 237 S. Español: Bartleby y compañia
19/43
Hawthorne, Nathaniel; Vila-Matas, Enrique; Loayza, Luis: El velo negro del ministro y otros cuentos [Español] (1a ed.) / Luis Loayza / Barcelona: Sirpus [España], 2001. 79 p. Inglés
20/43
Vila-Matas, Enrique: Bartlempy ke Sia : Afigima [Griego moderno (1453-)] / Amalia Kapsala / Athina: Kastaniotis [Grecia], 2002. 198,3 p. Español: Bartleby y compania
21/43
Vila-Matas, Enrique: Le voyage vertical [Francés] / André Gabastou / Paris: C. Bourgois [Francia], 2002. 285 p., couv. ill. en coul. Español: El viaje vertical
22/43
Vila-Matas, Enrique: Bartleby et compagnie [Francés] / Éric Beaumatin / Paris: C. Bourgois [Francia], 2002. 218 p., couv. ill. en coul. Español: Bartleby y compañía
23/43
Vila-Matas, Enrique: Le voyageur le plus lent [Francés] / André Gabastou; Denise Laroutis / Nantes: le Passeur-Cecofop [Francia], 2001. 212 p., couv. ill. Español: El viajero más lento
24/43
Vila-Matas, Enrique: Die merkwürdigen Zufälle des Lebens [Alemán] / Petra Strien / Zürich: Nagel und Kimche [Suiza], 2002. 158 S. Español: Extraña forma de vida
25/43
Gide, André; Vila-Matas, Enrique: Paludes [Catalán] (ISBN: 84-9710-052-2, 1a ed.) / Núria Petit / Barcelona: Destino [España], 2003. 151 p. Francés: Paludes
26/43
Vila-Matas, Enrique: La lecture assassine [Francés] (ISBN: 2-914834-02-0) / Pierre-Olivier Sanchez / Albi: Passage du Nord-Ouest [Francia], 2002. 101 p., couv. ill. en coul. Español: La asesina ilustrada
27/43
Vila-Matas, Enrique: Le mal de Montano [Francés] (ISBN: 2-267-01690-7) / André Gabastou / Paris: C. Bourgois [Francia], 2003. 398 p., couv. ill. en coul. Español: El mal de Montano
28/43
Vila-Matas, Enrique: Bartleby et compagnie [Francés] (ISBN: 2-264-03613-3) / Éric Beaumatin / Paris: 10-18 [Francia], 2003. 218 p., couv. ill. Español: Bartleby y compañía
29/43
Vila-Matas, Enrique: Étrange façon de vivre [Francés] (ISBN: 2-264-03293-6) / André Gabastou / Paris: 10-18 [Francia], 2003. 158 p., couv. ill. Español: Extraña forma de vida
30/43
Vila-Matas, Enrique: Den vertikale reisen [Noruego] (ISBN: 82-560-1353-2) / Christian Rugstad / Oslo: Solum [Noruega], 2002. 233 s. Español: El viaje vertical
31/43
Vila-Matas, Enrique: Bartleby & Co. [Noruego] (ISBN: 82-560-1408-3) / Christian Rugstad / Oslo: Solum [Noruega], 2003. 220 s. Español: Bartleby y compañía
32/43
Vila-Matas, Enrique: Risiken & Nebenwirkungen : Roman [Alemán] (ISBN: 3-312-00338-5) / Petra Strien / München, etc.: Nagel und Kimche [Alemania], 2004. 348 S. Español: El mal de Montano
33/43
Vila-Matas, Enrique: Risiken & Nebenwirkungen : Roman [Alemán] (ISBN: 3312003385) / Petra Strien / Zürich: Nagel und Kimche [Suiza], 2004. 348 S. Español: El mal de Montano
34/43
Vila-Matas, Enrique: Bartlbi i kompanija [Serbio] (ISBN: 86-447-0145-2) / Marija Dimitrijević / Beograd: Plato [Serbia y Montenegro], 2003. 162 str. Español: Bartleby y compania
35/43
Vila-Matas, Enrique: Pour en finir avec les chiffres ronds : chroniques littéraires [Francés] (ISBN: 2-914834-09-8) / Pierre-Olivier Sanchez / Albi: Passage du Nord-Ouest [Francia], 2004. 236 p., couv. ill. Español: Para acabar con los números redondos
36/43
Vila-Matas, Enrique: Paris ne finit jamais [Francés] (ISBN: 2-267-01732-6) / André Gabastou / Paris: C. Bourgois [Francia], 2004. 291 p., couv. ill. Español: Paris non se acaba nunca
37/43
Vila-Matas, Enrique: Ha-massa ha-anakhi [Hebreo] / Urit Kruglansky / Jerusalem: Keter [Israel], 2004. 204 p. Español: El viaje vertical
38/43
Vila-Matas, Enrique: Paris hat kein Ende [Alemán] (ISBN: 3-312-00357-1) / Petra Strien / München: Nagel und Kimche [Alemania], 2005. 285 S. Español: París no se acaba nunca
39/43
Vila-Matas, Enrique: Bartleby a spol [Checo] (ISBN: 80-86955-48-6, 1. vyd.) / Lada Hazaiová / Praha: Garamond [Checa (República], 2006. 184 s. Español: Bartleby y compañía
40/43
Vila-Matas, Enrique: Le voyage vertical [Francés] (ISBN: 2-264-03614-1) / André Gabastou / Paris: 10-18 [Francia], 2004. 285 p., couv. ill. en coul. Español: El viaje vertical
41/43
Vila-Matas, Enrique: Le mal de Montano [Francés] (ISBN: 2-264-03923-X) / André Gabastou / Paris: 10-18 [Francia], 2005. 1 vol. (398 p.), couv. ill. Español: El mal de Montano
42/43
Vila-Matas, Enrique; (Scipione, Ileana-Cornelia): Bartleby & Co [Rumano] (ISBN: 973-576-703-1) / Ileana-Cornelia Scipione / Bucureşti: RAO International Publishing Company [Rumania], 2005. 192 p. Español: Bartleby compañia
43/43
Vila-Matas, Enrique: Bartleby & co. [Danés] (ISBN: 87-7378-272-6, 1. oplag) / Sigvard Bennetzen; Oscar K / København: Politisk Revy [Dinamarca], 2005. 171 sider Español: Bartleby y compañia


INCIPIT 100. Y PASAVENTO YA NO ESTABA / ENRIQUE VILA-MATAS

Advertencia
Salvo Gombrowicz en seis horas y cuarto, Ventanas de la alta madrugada y Un plato fuerte de la China destruida (textos que relaciono aleatoria y afectuosamente con Argentina), el resto de los textos incluidos en este libro fueron escritos después de mi novela Doctor Pasavento. El aire de familia les viene dado por el eco y la nostalgia que a veces se nota respecto al tema de la desaparición, que a su vez era el tema de Doctor Pasavento, aunque en realidad de lo que de verdad se hablaba en ese libro era de la dificultad de no ser nadie.
Muchos años después de terminados, los libros siguen persiguiéndome. Es más, por lo general, no entiendo de que trataba realmente aquel libro o aquel otro hasta muchos años después, que es cuando empiezo a ver en profundidad de qué en realidad estuve yo hablando en aquella novela, o en aquel cuento. Y así ha llegado a ocurrirme que, por ejemplo, en Munich, en la presentación de Bartebly y compañía en su versión alemana, Michael Krüger, el escritor que hizo la introducción en público, me dejar sorprendido cuando calificó de profundamente angustioso el tema de los escriotres que dejan de escribir. Me reía aquel día yo en secreto pensando que los alemanes son demasidao serios y profundos, hasta que, años después de aquella presentación, comprendí de pronto una tarde, con extrema y terrible nitidez, a qué había estado refiriéndose Krüger en su introducción de hacía ya muchas tardes en Munich; comprendí de golpe la angustia de la que hablaba y sobre la que yo había perorado en Bartebly y compañía sin darme cuenta
7

INCIPIT 99. TRIFERO / RAY LORIGA

SILENCIO
No diré su nombre.
Cuando la lluvia dejó por fin de golpear la superficie del lago, llegaron la nieve y el hielo y luego, como cada año, la primavera. Al animarse el bosque y los jardines de la vieja mansión Happensauer, Saúl Trífero, contrario al ritmo de todas las cosas, se encogía.
Jamás diré su nombre. Insiste. Levantando entre su determinación y sus verdaderos impulsos un muro coronado con alambre de espino, como los que se alzan entre sí países en guerra. Para luego, cubierto ya por la oscuridad de la noche, arrastrarse de un lado al otro como un desertor o un fugitivo. Cruzando desde este lado; la renuncia, hasta el otro; su nombre.
Saúl Trífero se da cuenta entonces de que está de pie, sin motivo, y vuelve a sentarse. Se asusta: ¡A lo mejor hasta he alzado la voz¡ ¡Qué tontería¡, vea usted que ni siquiera llevo una foto de ella en la cartera. (Saca unos billetes doblados y la cuenta de su último almuerzo.)

INCIPIT 97. LA FORMULA PREFERIDA DEL PROFESOR / YOKO OGAWA



Mi hijo y yo le llamábamos profesor. Y el profesor llamaba a mi hijo «Root», porque su coronilla era tan plana como el signo de la raíz cuadrada.
-Vaya, vaya. Parece que aquí debajo hay un corazón bastante inteligente —había dicho el profesor mientras le acariciaba la cabeza sin preocuparse de que se le despeinara.
Mi hijo, que llevaba siempre una gorra para que sus amigos no se burlasen de él, metió la cabeza entre los hombros, a la defensiva.
-Utilizándolo, se puede dar una verdadera identidad a los números infinitos, así como a los imaginarios.

FELIZ NAVIDAD CON DON RAMON

Por la divina primavera
me ha venido la ventolera
de hacer versos funambulescos
-un purista diría grotescos-.
Para las gentes respetables
son cabriolas espantables.
Yo anuncio la era argentina
de socialismo y cocaína,
de cocotas con convulsiones
y de vastas revoluciones.
Resplandecen de amor las normas
Eternas, renacen las formas.
Ramón María del Valle-Inclán, La pipa de Kif, Clave II, 18 estrofa.
Qué mejor manera de desearos felices fiestas que una festiva poesía de don Ramón María del Valle-Inclán. Ahí arriba la teneis.
Arrivederci

TENDAL PANADERO

Tendal Panader, esa es la denominación con la que la ubicua Luisa; esa gran organizadora de eventos, esa maestra de ceremonias, esa ar tis ta, la simpar Luisa, nos ilustra sobre el tendal de hoy.
Panadero, ¿por qué? Será por la ropa blanca, siempre unida a la harina y a la limpieza de los hornos, o será por la casa que admiramos, ¿es la casa del panadero? Y si es así, ¿dónde está el horno? ¡Ah¡ las viejas casas de aldea, en las que sobresalía como un anuncio de otra buena esperanza la barriga, la gravidez oblonga del horno. Ya no quedan esos hornos, ya no están más que en pocas casas de aldea, en lugares remotos de esta Galicia nuestra, de esta tierra vieja, usada y triste.
Ciao

FLOR DE SANTIDADE

Ao lonxe destacábase a figura dun forasteiro, desgreñado e bizantino, co seu gabán empapado, adornado pola vieira, e o bordón engarzado á diestra. Vaise achegando ao pobo pola ponte antiga, unha vella estrutura de madeira e pedra que resiste o paso dos séculos, cos seus arcos combados, as claves desencaixadas e unha insólita enfermeiría de peregrinos no medio. Un hospital gótico construído polo diaño nunha noite co fin de apresar un soño romántico. O home detense, entre a néboa, sen rumbo, no medio da praza dos taxistas. Sen coñecelo de nada os dous únicos condutores saúdano, como se fixo sempre, tan afables como aburridos: tres ou catro viaxes diarias sonche pouca faena.
O neno está colgado, mecéndose, enriza da baranda ferrumbrosa dunha paquetería. “A Crisálida”, lese, con fina caligrafía procesal case borrada pola humidade, a humildade e o tedio. Mantense á espera, véndoo chegar, con ollos espectantes, unha pequena novidade nese mundo inzado de tanta nada; sempre atendendo, agardando, esperando por ese Godot que arribará de ultramar. Ten un nome anticuado o mozo, Higinio, e leva unha vida monótona, vella, cativa. Parece tan abatido como as pedras musgosas que cobren as columnas dos soportais, tan afincado como as losas rezumantes de líquenes que conforman o empedrado. A imaxe triste dun tempo petrificado.

O seu pai morreu afogado uns anos antes, un naufraxio no máis dourado dunha infancia rezumante de agarimo. Non se soubo que sucedera. O corpo apareceu ao fin, inchado e mordido, verde flotando escuro na prata dun mar de viño, tras unha semana de incesantes procuras, berros da nai, silencio nos fillos e susurros desde o leito da esposa. O neno non puidera desprenderse dun duelo feroz, incapaz de desaloxar do pensamento aquela imaxe fatídica, cóncava. A figura dolosa dunha morte acuaria.
¡Que inverno aquel¡ A terra e o mar, o ceo e o aire embravecidos sen pausa durante todo o ano. Os barcos arriscándose cada día. As mulleres cos seus rezos ao Señor Santiago e á Virxe do Carmen. O neno, manso como unha pomba e humilde como a terra, acompañaba á súa nai ao peirao na madrugada. Levántanse xuntos para ver a chegada os barcos entre a mareixada. ¡Que inverno aquel¡ O país revolto polas folgas nas grandes fábricas. Os obreiros combativos, varios mortos asasinados nos asteleiros da cidade. A radio emitía malas noticias desde a capital, resoaban tambores de guerra nos cuarteis. ¡Que inverno aquel¡ O pobo intranquilo, a incerteza facendo estragos en cada casa, os cambios que se acaecían afectaban a todos e ninguén sabía de certo o que ocorría, por canto tempo, tampouco que podería pasar. Bazas fulleras campaneando por todas partes.
O peregrino pregúntalle onde pode durmir e o rapaz se apresta a ensinarlle os dous sitios que dan camas. Pero non atopan nada libre nos hostais, unha nova remesa de obreiros da central térmica ocupouno todo, e aínda se esperan máis traballadores para terminar por fin a fábrica do embalse. O neno lévao a casa e a nai acólleo, dándolle acubillo no baixo da construción mariñeira, onde unha pequena habitación cunha cama de ferro cromado ten un ventanuco que dá á rúa da Victoria Nacional. A muller pregunta ao romeu sobre a súa ruta. “Desde a mesma Pamplona veño, señora. Con sorte mañá chegarei a Santiago, por fin bicarei ao Apóstolo, Señor do Trueno, e buscarei remedio co Santo dos Croques ao meu esquecemento”.
A moza soña cada noite con esa nenez, xa remota. Agora está repetindo COU nun internado compostelán e nada foi como el pensaba quería imaxinaba. O aparecido sentado no centro da cama parécese moito ao seu pai. Está chorando, fíos de bágoas vermellas márcanlle as fazulas roídas polos peixes. Nótaselle molesto e desconfiado. Ao miralo, Higinio dáse conta de que algo non vai ben. O home está celoso, as súas queixas e as súas protestas entran e saen, percorrendo todas as habitacións do internado. Higinio espértase gritando e enseguida dórmese asustado. De madrugada aparéceselle o seu pai outra vez, morto vestido de branco, cun traxe imposible de mariñeiro falso. Algunhas outras noites, con todo, visítao o peregrino, níveo. ¡Aí mesmo, mirando pola fiestra, rompendo as verxas coma un titán¡ Recóstase aos pés da liteira, pídelle amable que volva a casa; pero ao mesmo tempo que sorrí, a sua mueca asusta. Gargalladas transparentes resoan, a moza grita levántase os compañeiros espertan o estranxeiro desaparece. Higinio veo afastarse, de esclavina e chapeu calañés, cun báculo de ouro e xacintos engarzados.

*****

Pola mañá, moi cedo, o neno esperta nervioso e baixa á cociña. O peregrino non está. Higinio sae á rúa e contempla como o seu amigo ascende por entre a escarcha do monte. Sobe animoso, escalando a costa barcina e argéntea dun carreiro trillado por rebaños, caiados e carros, hollado cos zocos dos aldeanos. Higinio entristecese, sentíndose baleiro, e un profundo malestar apodéraselle do corpo.
O neno sae do portal apurado, ten que cruzar correndo o pobo para deixar polas casas o xornal. Rápido, antes de que soe a sirena do colexio. Na súa familia todos teñen que traballar. O irmán na pesca, a nena servindo co dentista no chalet, a nai no seu: a casa, a horta, o curral, as bestas. Churras, churras, oíase dicir á muller na traseira da casa; tiña que ocuparse pronto enseguida dos animais para poder visitar a unha curmá. Pitas, pitas, pitas, pitas, seguía a muller.
O neno está doente, doliente, melancólico, como ido, e a ela parécelle que lle botaron o mal de ollo. A sua parente, encerrada na casa desde moi nova, seica poida axudala no seu designio, descifrar os augurios infaustos que sinalan as cartas. Pero a nai tenlle medo a aquela inválida histérica. A morte sempre ten merodeado por aquel leito seu de vella endemoniada. “Meigas fora”, a muller sorpréndese e persignase ao escoitar a súa propia voz renegando dun familiar.
Higinio é un neno fantasioso. Pensa todos os días en fuxir do pobo, pero teme que o alcance a noite. Imaxínase perdido nun camiño solitario, errante fronte a un carreiro polo que non chegaría a ningunha parte, chegado a bifurcacions insospeitadas, durmindo na aurora baixo un cruceiro gótico. Sen saber o porqué do seu desexo, soña co retorno do peregrino. Imaxínase con el en casa, conversando mentres escoitan escuras novidades repetidas polo parte; rebatindo ao primoxénito na mesa; xogando en cama á brisca cando a súa nai plancha; lucindo no paseo os domingos á súa irmá.
A muller decídese a ir a casa da adivíña, a súa sogra acompáñaa, mal encarada, rosmando. A meiga recíbeas na súa habitación, un lobicán durme ao seu lado; a enferma vive encamada desde nena. Non ten nin que sacar a baraxa, coñeceu tantos casos similares. Nada máis vela dille nun rumoreo que xa sabe o que vén pedirlle. “Compre co levedes a San Andrés de Teixido” fala mentres se dá a volta; e o can esperta cando oe a voz da súa ama, fiero, ensinando as súas armas ás dúas mulleres.
Teñen que esperar unhas semanas pola festa do santo. Ao fin chega a data da romaría, van no autobús ata Agarimo e logo cruzan andando toda a serra. Higinio carga cunha facha xigantesca, a vela é máis alta que el e tan grosa como o cabo dun remo. A avóa e a nai percorren a última costa de xoellos. A aldea divísase ao fondo, ateigada de xente devota, as pregarias baixan da montaña ao mar, ata polos acantilados vense grupos de paisanos ofrecidos ao santo, os rezos érguense ante o verde do auga para chegar ao azul do ceo. Cando entran os tres na capela, o sangue cobre as pernas de ambas mulleres e pingas penitentes puntean a cantería románica. O neno, serio e piadoso, deixa a súa candea nunha pila inmensa baixo a bóveda de oxivas, a cera inunda o cruceiro como unha onda de prata. Os exvotos cobren as paredes e tres pesqueiros colgan da viga mestra, resplandecendo a súa quilla á luz amarela dos cirios.

*****

Un día moi cedo retorna o forasteiro. Atópase co neno, aínda é de noite e axúdao no seu traballo mañanero. Cóntalle que está de paso, camiño á súa terra aragonesa, tras penar ao apóstolo unha falta moi grande: quince días pasou de ayuno en San Francisco e tres de penitente baixo o Cordeiro do Pórtico. Dille que regresou porque quere agradecerlles a *hospitalidade. Trouxo para a nai un pequeno botón de azabache indio e para o neno a cruz do Apóstolo. Higinio acompáñao a casa, déixaos falando: a muller agradecida, o home cautivado; e o pequeno corre contento a xogar ao escondite cos seus amigos polas ruínas da fábrica de curtidos.
Cando regresa atopa á súa nai soa; Higinio querería terse despedido do estranxeiro. Ao día seguinte o neno quédase en casa, non quere ir ao traballo, nin despois ao colexio. Non conseguen levantalo da cama. Pero el sabe que non se atopa mal. Ao contrario, nada di, pero malia o seu merma, non é malestar o que sente; é confuso benestar, alivio, un descanso eterno ao que aspira.
Pasan semanas, a nai teme que o neno quédaselles na cama para sempre, como contan que pasou coa súa curmá a meiga. Sabe que na súa familia sempre habitou unha vena mística. Decide tomar medidas. Lévao ao pósito a que o mire o seu médico de cabeceira.
O doutor Amado non observa nada raro. Logo de comprobar os resultados das análises recoméndalle que vaia co neno a un psiquiatra da capital. O especialista da Coruña dáse conta de que a orixe da melancolía é o forasteiro, algo que a curmá non quixo revelar. O neno mórrese por ter un pai e o peregrino ocupou ese lugar tan imaxinario como real.
Pero o home quedouse no pobo. Vive escondido nun alpendre da horta. Algunhas noites entra na casa, ás escuras, escalando a parra. O neno está ao tanto destas visitas, asúmeas e favoréceas: a súa idea, o seu anhelo, consiste en que o romeu poida ficar na casa. Os seus irmáns tamén descobren ao meteco, pero as súas opinións son contrarias, pretenden botar ao intruso e acosan á nai con preguntas e esixencias. Aínda que non poden; é unha muller moi forte, viuda de vivos, e non se dobrega ante a inimiga filial. A relación da parella comeza a ser tan evidente como ilícita. Os corrillos crecen polas casas do pobo. Os irmáns acoden a buscar o consello da familia paterna. Os parentes do afogado conxúranse. Tres homes danlle unha malleira ao estranxeiro, déixano tirado morto malferido na bodega, cos porcos olisqueando os zapatós e as pitas asustadas tralo somier que sostén da alambrada.
Higinio non se decatou do ocorrido. Pasa todas as tardes na fábrica, sempre xogando ao escondite cos seus amigos. Á noitiña vanse ao varadeiro, baixo o añil do ceo pasan de man en man os mistos. Cando todo queda fusco comezan a contarse vellas historias de medo antigo: o home lobo, a santa compaña, meigas, trasgos, sochantres e aparecidos.

*****

O rapaz deixa o colexio e comeza a saír a pescar máis aló de ríaa. Convértese no home da casa. A irmá entrou interna no pazo do avogado e o primoxénito derrotado vencido abandonou á nai. Higinio é o benxamín que foi coroado. Pero, máis aló desa a súa imaxe adusta, a muller mórrese de pena, non quere que o seu pequeno vaia ao mar cada noite. Teme que atope o mesmo final que levou ao pai. A visión do seu marido obsesiónaa. O seu cadáver, inflado e putrefacto, devolto polo auga logo de vagar dez días nas profundidades de ría, aparéceselle cada vez que ve saír o barco co seu pequeno saudando dende a proa.
De súpeto Higinio creceu dez anos. Traballa como o que máis, aprende antes que ninguén. Tamén comeza a beber e a xurar, igual que todos. Non se preocupa, non fai nin máis nin menos que canto vai. Se existisen os grumetes entre a pesca de baixura, el cumpriría á perfección ese papel; pero non é así. No traballo os mariñeiros compárteno todo e a igualdade é a principal insignia; axudan ao principiante, aínda que é un máis e lévase o seu quiñón como calquera. Higinio faise amigo do patrón, o vello Botas trátao coma se fose un fillo e o neno venérao.
O rapaz perde a melancolía. Levántase cada día animoso tenaz seguro, preparado para almorzar e comer enseguida forte e saír pronto renovado contento ao mar. Do océano gústanlle os seus ruxidos, os sustos, o vaivén do pesqueiro, o baldeo das olas pola ponte; do oficio as noites en vela, o arrastre das redes en mar aberto, tapar con bancos de prata as cadernas, recoller as nasas do esteiro á volta, subastar a mercancía ao alba na rampa; e ás veces ata o deixan levar o timón un intre. Só cando non está o vello capitán na ponte. Ao pilotar séntese Lord Jim. Non lle asustan as profundidades mariñas, sábeas cheas de vida, cunha existencia abisal, prolífica e soberbia, que Higinio querería coñecer. Pensa que non é imposible. O seu pai soubo dela.
A parella continuou as súas relacións ilícitas. Tras uns meses de intercambio de cartas, algunha conferencia desde a centralita e breves encontros clandestinos na capital, volve o forasteiro. A familia acéptao, a avóa recoñece que á fin e ao cabo será como un pai para os seus tres netos orfos e tamén un amparo para a nora. Ademais, xa pasaron máis de tres anos da morte do seu fillo e o loito cumpriuse como correspondía. Os cuñados respectan a sabia decisión da súa nai. O primoxénito vencido derrotado só di: “E daquela”
Logo de varios meses de exames, vixilancia e promesas, a parella cásase. O pai peregrino traslada o seu reloxería desde Pamplona ao pobo. Enseguida toma as rendas da casa. A esposa deixa a horta, o río e os animais; o home regálalle cremas, vestidos, un chapeu, luvas e xoias. Os maiores volven ao fogar: a nena aproba a reválida e matricúlase na Normal, o maior prepárase no oficio co seu padrastro. O fillo menor non pode seguir así: traballando e bebendo coma se fose un adulto; apenas ten catorce anos. O home quere que estude, ten que labrarse un porvir; e así é como Higinio acaba nun internado, pesaroso nas verdes pedras compostelanas umbrías cansas.

BELLE TOUJOURS

FRASE DE LA SEMANA

Dicen que cuando aún estamos en el cristal de la placenta vemos toda nuestra vida pasar en fragmentos desordenados y rotos, aúmulo que olvidamos en el instante de nacer. Después, vivimos reordenándolos sin darnos cuenta. es ese el caos de secuencias que volvemos a ver momentos antes de la muerte; y entonces sentimos el inevitable placer del retorno al vientre.
AFM

RESUMEN DE HERRUMBROSAS LANZAS. LIBROS I-VI

A veces un destino es independiente de las fuerzas antagonistas que lo dominan y empujan; y si esas fuerzas -en un moemnto dela historia dominado por la simplificación, por la servidumbre de todos los factores a uno prioritario- se reducen a dos bandos enemigos empeados en el mismo y opuesto triunfo, es posible que enotonces el destino se apareje a las intenciones ocultas de uno y otro para obtener una resultante muy diferente de los móviles y de los objetivos de cada uno de ellos. Y aquel destino quería que la guerra se prolongara, aunque fuera innecesaria; que se prolongara incluso más allá de sí misma, a lo largo de una rencorosa, sórdida y vengatiza paz; y quería que hasta donde alcanzasen las vidas de los combatientes -y acaso las de sus hijos- se desarrollasen en un país diezmado y quimérico, en el que ni germinarían las semillas de las ideas nuevas y modernas no volverían a cultivarse los antiguos jardines. Se trataba de un destino con la vista puesta en un limbo de himnos y colgaduras -un limbo de vocablos- donde hasta las rosas habíande florecer para tomar partido.
(Libro I)
Y quién sabe si aquel malhadado y afortunado asunto les sirvió para ceptar con fuste tamaño destino, para engolfarse en la lucha sin volver a pensar en su prevenido resultado, para encararla sin ninguna clase de derrotismo, para adoptar y dar el nombre propio a la criatura que otros habían dejado huérfana y para, puesto que estaban empeñados en un juego que no mostraba más qeu una salida y un ólo ganador señalado de antemano, aprovecharlo en cada envite para exhibir sus aptitudes para él y, de paso y si a mano venía, extraer de su desarrollo alguan que otra satisfacción personal.
(Libro VI)
Los meandros de la sintaxis benetiana, deliberada y obviamente artificiosos, relazan justamente este último dato: el narrador nos obliga aplegarnos a sus propias exigencia, para que no descuidemos que no hay más realidad ni más valor que la voz que cuenta. (Claro está, dicho sea de paso, que la renunica a seguir una línea argumental simquiebros o "digresiones" y, en concreto, la prolongada incursión en el siglo XIX que nutre el libro VII de Herrumbrosas lanzas, en buena medida, no son sino otra versión, a distinta escala, de la misma técnica. ) Pero no dispar, y más inmediatamente perceptible, es la función del otro rasgo discantado por la crítica: pues la escasez de diálogo es uno de los modos más tajantes de promulgar el principio del narrador, el imperio del estilo sobre todas las cosas. La singularidad estilística de la voz que cuenta se impone tan ineludiblemente al lector como el destino se impone a los personajes. El estilo es el destino.
Francisco Rico, 12 de septiembre de 1986

LOS TRIAS DE BCN -Y JB-

No pasa un día sin que don Juan apareza en el munco; hoy, sin ir más lejos, dice don Félix de Azúa en El País:
" Algunos privilegiados muestran tanto espíritu en el cuerpo como en el alma. Los libros de Juan Benet son muy buenos, pero no son nada comparado con haberle visto en vivo con un mazo de folios en la mano y perorando sobre la teodicea de Leibniz, sobre la que no tenía ni puñetera idea [ni falta que hacía, creo]. Carlos Trías era uno de estos individuos magníficos, y por eso su ausencia física es más dura de sobrellevar que la de otros que también han escrito libros, pero que eran más cansados de mirar"
Los Trías de Barcelona, El País, 070910.

FRASE DE LA SEMANA

Por otra parte, mientras continuaba hablándome del pasado, sin duda para demostrarme que no había perdido la memoria, lo evocaba de una manera fúnebre, pero sin tristeza. No cesaba de enumerar a todas las personas de su familia o de su mundo que no existían, menos, según parecía, con la tristeza de que no vivieran que con la satisfacción de sobrevivirlos. Parecía que recordando su muerte tomara mejor conciencia de su retorno a la salud. Con una dureza casi triunfal repetía con un tono uniforme, ligeramente tartajoso y de sordas resonancias sepulcrales:
-Hannibal de Bréauté, ¡muerto¡ Antoine de Mouchy, ¡muerto¡ Charles de Swan, ¡muerto¡ Adalbert de Montomercy, ¡muerto¡ Barón de Talleyrand, ¡muerto¡ Sosthène de Doudeauville, ¡muerto¡
Y cada vez esta palabra “muerto” parecía caer sobre estos difuntos como una paletada de tierra más pesada lanzada por un sepulturero que trataba de hundirlos más profundamente en la tierra.
MP

FRASE DE LA SEMANA PASADA

Y esto es todo, amigos, Todo lo he hecho, todo lo he vivido. Si tuviera fuerzas me pondría a llorar. Se despide de ustedes, Arturo Belano.
RB

GRECIA











CUMBRES BORRACOSAS

LA VAQUILLA

BENETIANA 1

El verdadero triunfo, el prestigio propio, que decía Juan Benet, la verdadera y sublime gloria solitaria estribarían pues en no ser descubierto en el escondite, no ser reconocido. "La gloria noctura de ser grande no siendo nada", que decía Pessoa. Después de todo, ya hace años que surgió la prregunta entre nosotros y muchos nos hicimos sobrio eco de ella. Hablo de cuando nos preguntábamos, casi obsesivamente, qué era exactamente un autor.
Exploradores del abismo de Enrique Vila-Matas, p. 280

+ TENDALES

¡Qué armonía de colores¡ ¡Qué encanto digno de un Armory Show del 21; ese rosa, ese butano, esa sinfonía de negros.
Esa colección de bragas: como ya decía aquel corto de Al mo do var: hagas lo que hagas, ponte bragas; o como nos decían nuestras madres antiguamente: lleva los calzoncillos limpios que si tienes un accidente, ¿qué?.
Y el verdor, el color de los helechos alli, entre las tierras urbanas, donde la ciudad pierde su nombre y nos regala esos detalles, esas muestras de naturaleza.
¡Oh¡ Galicia terra meiga, la tierra donde lo verde se apodera del asfalto, donde la tierra se come las estradas, donde el líquen, el musgo y todos ese nuevo reino de la nature nos obsequia y cubre y rellena las fachadas románicas. Porque si no, ¿para qué sirven los sentidos? Qué sentido tiene la "realidad": ¿es real la realidad?
Bicos pour elle

POESIAS

circunvalavamos la ciudad. Aunque ya

era mayo, hacía frío y llovía. Que el

mundo es un lugar horrible, escribió

Sábato en El Túnel, es una verdad que

no necesita demostración. Entonces,

me digo, por qué persistimos en de-

mostrarlo. Lo llamaré pixelado nº 4

hay algo en el píxel de carnal y abstracto, cua-

driculada superficie que contiene toda la infor-

mación visual posible, agota su sentido, y sin

embargo, es una cifra, está vacío. Hay en el píxel

una metafísica. Origen, piel acristalada, protei-

co paisaje, el viajero que llegando a Región. Más

tarde cada cual fue concibiendo su sembrado de

rosas cúbicas, cubículo, cubicaje [como quieras

llamarlo]. Ganó tu sexo en nitidez. Fracasó en

particular la carne de las rectas para llegar a lo

único que son, y=ax+b; letras. El resto, arrebato

de lo que no existe: ficción: pura espectroscopia

Agustín Fernández Mallo: Carne de píxel

YO



Get a Voki now!

FRASE DE LA SEMANA PASADA

"Invito a todo aquel que crea que las leyes de la Física son meras convenciones a que trate de transgredirlas desde la ventana de mi apartamento. Vivo en el piso número 21."
Alain Sokal: Imposturas intelectuales

ALGUNAS COSAS QUE DICE VILA-MATAS EN "EL VIENTO LIGERO EN PARMA"

SOBRE DON JUAN
Gombrowicz en seis horas y cuarto
Aún no sabía esto ni otras muchas cosas, pero me pareció intuir que en la entrevista Gombrowicz decía cosas geniales o enrevesadas. Las frases enrevesadas acabaron pareciéndome incluso mejores que las geniales. Quiero ser como él, pensé inmediatamente. No quería ser como Juan Benet o Sánchez Ferlosio. Quería ser un escritor no-español, y a ser posible raro y del país más extraño que encontrara. Y cuando fuera maduro, quería escribir sobre la inmadurez, como Gombrowicz, y tener un rostro tan orgulloso como él.
El paseo de Sant Joan en rojo
Juan Benet nos dejó dicho que la memoria es como una novela a la antigua, como un único argumento diacrónico, y que el mejor procedimiento que el individuo ensaya para modernizarla consiste en desecharla como tal y aprovecharla para una serie de relatos, con un único personaje central. Esto explicaría que tan a menudo nos creamos los únicos protagonistas de las historias de nuestra infancia.
SOBRE VLADIMIRO
Bolaño en la distancia
Me recuerda esa brecha a una que aparece en uno de mis libros preferidos, la novela vanguardista Petersburgo, de Andrei Biely, una de las cuatro mejores novelas del siglo según Nabokov. En ella leemos:
Ignorado, insensible, privado de pronto de gravidez y de la percepción de su propio cuerpo, el senador Apolón Apolonovich elevó la vista; sus sentidos no podían dar fe de que había elevado la vista hacia el parietal y vio que no tenía parietal; allí donde el cerebro está cubierto de recios huesos, donde ya no hay visión, allí Apolón Apolonovich sólo vio en Apolón Apolonovich un boquete redondo (en lugar del parietal); el boquete era un redondel azul; en este momento fatídico [...], algo, con un rugido semejante al del viento en la chimenea, succionó rápidamente la conciencia a través del boquete azul del parietal: hacia más allá del infinito.
SOBRE BORGES
Pitol y el misterio que viaja con nosotros
A pesar de mis esfuerzos, me resultó imposible saber cuál de las dos puertas era la que yo, casi treinta años antes, había atravesado en cierta ocasión para escuchar clandestinamente a Borges. Decidimos llamar a la puerta de la izquierda, que era la que más me parecía que podía ser. Nadie contestó. Insistimos, hubo varios timbrazos. Nada. "Está tan claro que ésta fue la puerta de la librería como que no hay nadie ahí dentro. Eran tan secretos sus habitantes que, ya veis, se han hecho invisibles", dijo Pitol, que no ocultaba lo mucho que le divertía aquella investigación. De pronto, me pareció que él se estaba moviendo como si estuviera dentro de un relato. Y me acordé de que sus cuentos serían cuentos perfectamente cerrados si nos revelaran algo que jamás nos revelarán: el misterio que viaja con cada uno de nosotros. El estilo cuentístico de Pitol consiste en contarlo todo pero no resolver el misterio. De pronto, mi mujer y yo nos miramos y, sin mediar palabra, nos entendimos de inmediato: estábamos dentro de un cuento de Pitol.
Tanto se divertía él con la investigación que acabó aporreando la puerta, se moría de risa. Entonces oímos que alguien, en la puerta de enfrente, hacía girar la mirilla y pasaba a espiarnos. Llamamos poco después al timbre de esa puerta de enfrente. Una mujer de avanzada edad, una vieja dama, la entreabrió con precauciones, dejando puesta la cadena de seguridad. "¿Buscan a alguien?", preguntó pausadamente, con cierta serenidad. Y entonces Pitol tuvo una salida ocurrente y preguntó en su francés impecable: "¿Monsieur Jorge Luis Borges? ¿Vive ahí enfrente?" Tras un breve silencio muy reflexivo, la mujer nos dijo: "Viven ahí, pero nunca están."
A Pitol se le iluminó la mirada. Ahora ya sabíamos dónde había estado y dónde podía seguir estando la librería Zékian. ¿Dónde? Pues estaba bien claro y hasta parecía una metáfora del lugar de la literatura en el mundo actual: "Donde viven los Borges que nunca están." Abandonamos el lugar entre risas, con la impresión de haber hecho todo lo que estaba a nuestro alcance para resolver el enigma de la librería secreta y, en definitiva, del mundo. Nos fuimos de allí con la impresión de haber estado más cerca que nunca de la invisible verdad y que el cuento había terminado. Fue asombroso y no me lo esperaba. Cuando salimos a la calle, noté que seguíamos dentro del cuento de Pitol.

FRASE OTRA

"Puesto que me sobrepasan, trataré de convertirme en el organizador de estos misterios"
Jean C.

JAMESIANA

En ninguna persona del grupo la nota era tan clara como en aquella flor del tallo, una flor rarísima, aunque al mismo tiempo de una sintomática o inquietante palidez extrema; una persona que era natural en más aspectos y sobre más cosas, con un mayor sentido de la libertad y una desenvoltura y amplitud de horizontes que ninguno de los otros hubiera soñado nunca. Ellos sabían desenvolverse deliciosamente en los asuntos insignificantes y los cotidianos, mientras que ella, además de compartir este rasgo con ellos, sabía manejar también los importantes y los peculiares, por lo que ella siempre representó para nosotros la viva imagen y prototipo de un interés sentido por la vida, un interés tan mágnanimamente extenso, tan familiar y exquisitamente fijado, como su espléndida y cambiante sensibilidad moral, personal y nerviosa, capaz al mismo tiempo de nobilísimos arranques y de conmovedores abandonos al desaliento, capaz de tales gestos de indiferencia e inconsecuencia, podía manifestar en cualquier momento. Ella perduraría en nuestra memoria como el caso personal, de una curiosidad perennemente activa aunque de alguna manera descuidada, desencantada y sublimentemente prevenida; algo que la convirtió, esbelta, hermosa e intuitiva como era, toda rectitud, moneda encantadoramente lanzada, toda pasos largo y, no obstante, casi deslizantes, y su amplia sonrisa, leve, que expresaba postergación y renuncia, en la musa o sacerdotisa aficionada de la elucubración apresurada.
Descripción de Mary Temple en: Henry James: Notes of a Son and Brother

TITULOS DE CREDITO DE "RETRATO DE UNA DAMA"

ES TENDAL

CHAPITRE PREMIER
Milan en 1796
Le 15 mai 1796, le général Bonaparte fit son entrée dans Milan à la tête de cette jeune armée qui venait de passer le pont de Lodi, et d'apprendre au monde qu'après tant de siècles César et Alexandre avaient un successeur. Les miracles de bravoure et de génie dont l'Italie fut témoin en quelques mois réveillèrent un peuple endormi; huit jours encore avant l'arrivée des Français, les Milanais ne voyaient en eux qu'un ramassis de brigands, habitués à fuir toujours devant les troupes de Sa Majesté Impériale et Royale: c'était du moins ce que leur répétait trois fois la semaine un petit journal grand comme la main, imprimé sur du papier sale.
Au Moyen Age, les Lombards républicains avaient fait preuve d'une bravoure égale à celle des Français, et ils méritèrent de voir leur ville entièrement rasée par les empereurs d'Allemagne. Depuis qu'ils étaient devenus de fidèles sujets leur grande affaire était d'imprimer des sonnets sur de petits mouchoirs de taffetas rose quand arrivait le mariage d'une jeune fille appartenant à quelque famille noble ou riche. Deux ou trois ans après cette grande époque de sa vie, cette jeune fille prenait un cavalier servant: quelquefois le nom du sigisbée choisi par la famille du mari occupait une place honorable dans le contrat de mariage. Il y avait loin de ces moeurs efféminées aux émotions profondes que donna l'arrivée imprévue de l'armée française. Bientôt surgirent des moeurs, nouvelles et passionnées. Un peuple tout entier s'aperçut, le 15 mai 1796, que tout ce qu'il avait respecté jusque-là était souverainement ridicule et quelquefois odieux. Le départ du dernier régiment de l'Autriche marqua la chute des idées anciennes: exposer sa vie devint à la mode; on vit que pour être heureux après des siècles de sensations affadissantes, il fallait aimer la patrie d'un amour réel et chercher les actions héroïques. On était plongé dans une nuit profonde par la continuation du despotisme jaloux de Charles-Quint et de Philippe II; on renversa leurs statues, et tout à coup l'on se trouva inondé de lumière. Depuis une cinquantaine d'années, et à mesure que l'Encyclopédie et Voltaire éclataient en France, les moines criaient au bon peuple de Milan, qu'apprendre à lire ou quelque chose au monde était une peine fort inutile, et qu'en payant bien exactement la dîme à son curé et lui racontant fidèlement tous ses petits péchés, on était à peu près sûr d'avoir une belle place au paradis. Pour achever d'énerver ce peuple autrefois si terrible et si raisonneur, l'Autriche lui avait vendu à bon marché le privilège de ne point fournir de recrues a son armée.

FRASE DE LA SEMANA

Un punto de vista puede ser un lujo peligroso cuando ocupa el lugar de la comprensión y el entendimirnto
M. McL.

WIKIPEDIA

Todo el saber universal a tu alcance en mi enciclopedia mundial: Pinciopedia